در سالیان نه چندان دور نزدیک به ۱۰۰ درصد تامین روغن نباتی مصرفی کشور وابسته به خارج از مرزها بود و همچنان به رغم طرح توسعه دانه های روغنی با محوریت محصول کلزا بخش عمده روغن مصرفی داخلی از خارج وارد می شود و برآوردهای کشت کلزا در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ به خصوص در مناطق سردسیر نشان دهنده توقف توسعه کشت این محصول به دلایل عدم سازگاری اقلیمی و شرایط بارندگی کشور می باشد.
زمانیکه گیاه کلزا در تناوب غلات قرار میگیرد فواید موثری به همراه دارد اما بعلت کشت زودتر (در شهریور ماه) نسبت به غلات (گندم و جو)، حساسیت بیشتر به سرمازدگی، حمله پرندگان، مقابله سخت تر با علفهای هرز و بیماریها و ریزش محصول؛ کشاورزان در کشت پاییزه همچنان تمایل به کشت غلات داشته که برای جبران و توسعه کشت کلزا با سیاست قیمت گذاری و نحوه خرید تضمینی سعی شده بطور مصنوعی در توازن سطح کشت بین کلزا و غلات دخالت صورت گیرد که بیم آن می رود در یک اقتصاد آزاد کشت کلزا کاملا منسوخ شود.
یکی از کشورهایی که شرایط مشابهی در تامین روغن نباتی داشت همسایه شمالی، روسیه است. این کشور با یک برنامه مدون و با توسعه کشت آفتابگردان از یک وارد کننده صرف به مرز خودکفایی رسیده است. البته یکی از دغدغه های سیاستمداران روسیه عدم مصرف محصولات تراریخته است که آفتابگردان به عکس کلزا هنوز تحقیقات تغییر ژن یافتگی روی آن صورت نگرفته است!
محصول آفتابگردان در مقایسه با تمام محصولات بهاره نسبت به سرما مقاومتر بوده و نیاز آبی کمتری دارد. با ۳۵۰ میلیمتر بارندگی می توان در یک دوره ۹۰ تا ۱۱۰ روزه از هر هکتار تا ۲ تن روغن خالص مشابه روغن زیتون از نظر سلامتی تولید نمود.
در اواخر اسفند و فروردین ماه در اکثر مناطق کشور بدون نیاز به آبیاری آفتابگردان قابل کشت بوده و این محصول در ۲۰ تا ۳۰ روز آخر رسیدگی که در تابستان و کمبود آب قرار دارد، نیازی به آبیاری ندارد.
از مزایای کشت آفتابگردان عدم احتیاج به سرمایه در گردش، نیروی کارگری و بیماری و آفات معدود آن است. خوشبختانه دولت با قیمت گذاری مناسب بر روی محصول تولیدی آفتابگردان، برای این محصول خرید تضمینی اعمال نموده و در این مقطع زمانی با توجه به عدم تخصیص ارز دولتی به واردات تخمه آفتابگردان، کشت این محصول یکی از زراعت های پر سود برای کشاورزان محسوب میگردد.
