·تعیین محل نمونه برداری
– ابتدا زمین مورد نظر برای نمونه برداری به قطعات یکنواخت از لحاظ بافت، رنگ، شیب، میزان فرسایش، کشت سال های قبل، تناوب، نوع محصول و غیره تقسیم بندی می شود. هر نمونه آزمایشگاهی با توجه به وضعیت زمین و تناوب زراعی حداکثر از یک مساحت ۱۰-۱۵ هکتاری تهیه می شود و برای مساحت های بیشتر به همان نسبت تعداد نمونه ها بیشتر می گردند.
– در زمین هایی که شکل هندسی منظمی دارند، میتوان قطرهای آن را در نظر گرفته و از محل تلاقی آن ها یک نمونه و از محل راس ها نیز با کمی فاصله از مرکز، به طور جداگانه نمونه در نظر گرفت. در زمین هایی با شکل هندسی نامنظم می توان به حالت های زیگزاگ نقاطی را انتخاب و از آنها نمونه برداری نمود.
– نمونه برداری به جهت افزایش دقت باید مرکب تهیه شود. نمونه مرکب یعنی اینکه برحسب مساحت باغ یا مزرعه از چندین نقطه نمونه برداری انجام شود و نمونه های مربوط به هر عمق با هم مخلوط شود و در نهایت یک نمونه دو کیلوگرمی تهیه شود.
·عمق نمونه برداری
– عمق نمونه برداری بستگی به نوع محصولف میزان رشد و عمق ریشه محصول دارد. اکثرا در محصولات صیفی و زراعی از عمق ۰-۳۰ سانتیمتری و در باغات میوه از دو عمق ۰-۳۰ و ۳۰-۶۰ سانتی متری نمونه برداری انجام می شود. در موارد ضروری میتوان پروفیل خاک را تا عمق ۲ متری نیز مطالعه و بر حسب افق های خاک نمونه برداری نمود. نمونه های مرکب مربوط به عمق های مختلف نباید با یکدیگر مخلوط شوند.
·انواع ابزارهای نمونه برداری و روش استفاده
– بیل و بیلچه: ابتدا خاک روئی و پوشش گیاهی را حذف می کنیم و یا کنار میزنیم و بیل را به صورت عمودی روی خاک گذاشته و تا عمق ۳۰ سانتیمتر می توانیم نمونه برداری انجام دهیم. خاکی که از داخل گودال است را بیرون می ریزیم و از کمی عقب تر از وسط گودال خاک برمیداریم.
– اوگر (مته): ابتدا خاک رویی و پوشش گیاهی را حذف می کنیم و کنار می زنیم و سپس اوگر را در عمق ۰-۳۰ و ۳۰-۶۰ سانتیمتر تنظیم می کنیم.
·در نهایت نمونه ها را مخلوط کرده و یک نمونه دو کیلویی برداشت می کنیم و کارت مخصوص نمونه برداری را پر نموده و در آن مشخصاتی از قبیل عمق نمونه برداری، تاریخ نمونه برداری، محل و قطعه نمونه برداری (موقعیت جغرافیایی)، نام نمونه بردار و نام مالک را نوشته و یک کارت را درون پاکت تمیز و کارت دیگر را بر روی پاکت چسبانده و نمونه ها را به آزمایشگاه انتقال می دهیم. (می توان نمونه ها را مخلوط کرده و به چهار قسمت تقسیم کرد و هر بار قسمتی را حذف کرد تا در نهایت یک نمونه دو کیلوگرمی تهیه شود).
·بهترین زمان نمونه برداری:
– در مزارع : حداقل یک ماه پیش از کشت و یا پس از برداشت محصول
– در باغات میوه: قبل از احداث باغ، و یا اگر باغ دایر باشد، بسته به منطقه مورد نظر اواخر زمستان تا اوایل بهار و یا اواخر تابستان تا اوایل پاییز است.
·نکات مهم نمونه برداری:
– قبل از نمونه برداری باید اطمینان حاصل شود که سطح خاک آغشته به کودهای آلی یا شیمیایی نباشد
